Wanneer je kindje overlijdt voor de bevalling, krijg je eigenlijk een dubbele shock te verwerken. Naast het intense verdriet zal je ook bij voorkeur op de natuurlijke manier moeten bevallen. Niet direct, maar over een paar dagen. Hoewel dit een onmogelijke opgave lijkt, is het toch zinvol om te wachten. Waarom en hoe mijn eigen ervaring was, vertel ik in dit persoonlijke artikel.
Voor de volledigheid heb ik naar onderstaande tekst laten kijken door een deskundige. Desalniettemin is dit geen medisch artikel, maar informatief bedoeld. Voor jullie specifieke situatie raad ik ten zeerste aan al je vragen neer te leggen bij je verloskundige of gynaecoloog.
Geen keizersnede na overlijden van je baby
Het gebeurt regelmatig dat moeders gelijk tot actie willen overgaan wanneer ze een overleden kindje dragen, zo schrijft o.a. het Radboud MC. Niet zonder reden: als je weet dat je kleintje is overleden, voel je je als moeder machteloos. Bovendien lijkt het een dubbele straf. Aan de ene kant spat je toekomstdroom uiteen, aan de andere kant moet je ook nog eens bij voorkeur via de natuurlijke weg bevallen ‘omdat dat beter voor je zou zijn’. Zo voelt het echter allerminst. De machteloosheid die je dan voelt als moeder is verschrikkelijk. Toch is het zinvol om geen keizersnede uit te voeren. Hoe dat zit?
Waarom je na het overlijden van je baby bij voorkeur natuurlijk moet bevallen
Geen onnodige operatie
Het uitvoeren van een keizersnede blijft een operatie. Hier kleven meer risico’s aan dan een natuurlijke bevalling én na afloop moet je revalideren. Daarbij moet je enkele dagen in het ziekenhuis blijven en duurt het zes weken voor je je normale bezigheden weer kunt gaan hervatten. In een periode waarin je de uitvaart moet regelen, is dat geen pretje. Natuurlijk, soms heb je geen keuze, maar wanneer de artsen het veilig achten is het dus voor je eigen gezondheid en mobiliteit beter om toch af te wachten en het natuurlijke proces op gang te laten komen (met behulp van medicatie).
Wél mag je een ruggenprik of kiezen voor andere pijnstilling tijdens de bevalling. Zo kan je hopelijk de scherpe randjes van de fysieke pijn halen.
Los van bovenstaande is het belangrijk om te weten dat een keizersnede de kans verhoogt op een placenta praevia tijdens je volgende zwangerschap en daarmee op de bijbehorende complicaties. Hoewel je daar misschien nog lang niet aan wil denken, is het toch belangrijk om in je achterhoofd te houden.
Ik had ‘geluk’. Mijn bevalling verliep vlot, net als het herstel. Binnen een week voelde ik me eigenlijk alweer prima. Hierdoor kon ik tijdens de uitvaart actief meehelpen. Samen met haar vader droeg ik het mandje met ons meisje de rouwkamer in en droeg, staand, een korte toespraak voor. Ik ben nog steeds heel dankbaar dat dit allemaal kon. Na een keizersnede had ik de helft daarvan mogelijk niet kunnen uitvoeren.
Afscheid nemen van je kindje en de zwangerschap
Hoe pijnlijk ook, je moet mentaal door een bepaald proces heen. Zelfs wanneer je, zoals ik, vooraf al enig vermoeden had dat het niet helemaal goed zat en dat je misschien ook al wist dat je baby was overleden voor je dit op de echo zag. Het moet toch tot je doordringen dat jullie kleintje niet meer leeft. Ondanks dat dit sowieso waarschijnlijk langer duurt dan die paar dagen voor de bevalling, deze dagen voor de bevalling dragen hier wel aan bij.
Het veilige huisje waar jullie baby al die tijd in leefde, moet straks plaatsmaken voor de echte wereld. Tijdens deze emotioneel heftige en confronterende dag(en) zal je langzaam iets aan dat idee moeten wennen – voor zover dat lukt. Mij hielp het persoonlijk wel om veel te lezen over alles wat zou gaan komen. Dan ben je iets beter voorbereid. Het idee dat andere vrouwen dit ook voor elkaar hadden gekregen, bood me steun: ondanks dat ik me voelde alsof het mij niet zou gaan lukken, kon ik het ook. En zo zal jij het ook kunnen straks.
Was ik klaar voor de bevalling na de twee dagen ‘rust’? Allerminst. Nog steeds voelde ik zenuwen, intense pijn in mijn hart, boosheid op de wereld en een bijna onweerstaanbare drang om te vluchten. Toch ben ik na afloop blij met die korte periode van stilstand. Want ondanks de pijn gaf het me de tijd om aan het idee te wennen, voor zover dat kan, en me voor te bereiden op de bevalling.
Je kunt je voorbereiden op wat gaat komen
Wanneer je voor de bevalling al weet dat jullie kindje is overleden, kan je je in elk geval voorbereiden op de geboorte zelf. Je kunt nadenken over praktische zaken als het eerste pakje, wie je bij de bevalling zou willen hebben, of je een vorm van pijnbestrijding kiest of juist niet. En misschien heb je oppas nodig voor de andere kinderen in je gezin, als die er al zijn? Ook weet je dat je kindje straks stil is na de geboorte. Het zijn allemaal zaken die je kunt opschrijven in de vorm van een (aangepast) geboorteplan.
Deze keuzes vond ik verschrikkelijk confronterend, maar ook enigszins fijn: het gaf me houvast in een periode waarin de wereld onder mijn voeten leek weggeslagen. Ik probeerde er ook op een andere manier naar te kijken. Met de bevalling kon ik nog één van de laatste dingen doen voor onze dochter Nova: haar ter wereld brengen. Dat wilde ik op een zo mooi en liefdevol mogelijke manier doen. Daarom zocht ik hoe we de bevalling zo prettig mogelijk konden maken onder deze wrede omstandigheden.
Hoe kan je jezelf voorbereiden op een stilgeboorte?
Als je dit leest omdat je straks zelf door dit proces heen moet, vraag je je mogelijk af hoe je in vredesnaam straks moet bevallen. Het idee dat jullie kindje is overleden, is behoorlijk wat. Normaalgesproken word je bovendien ‘beloond’ met een prachtig, huilend kindje na de bevalling. Dat is nu anders, omdat je kleintje stil geboren wordt. Je kunt je wel enigszins voorbereiden op de bevalling. Hieronder staan een paar tips.
Vertrouwen op je lijf
Het is raar, maar Moeder Natuur heeft op de een of andere manier een ingebouwd mechanisme voor je geregeld. Dat maakt dat het zien en vasthouden van je kindje na de geboorte bijna normaal voelt. Je zal je kleintje koesteren, knuffelen en tegen je aan houden, zoals je anders ook zou doen. Vanuit mijn eigen ervaring hoop ik je te kunnen meegeven dat het helpt wanneer je jezelf kunt overgeven aan het hele proces. Verzetten levert niets op.
Inlezen
Het helpt om je in te lezen op het fysieke gedeelte van de bevalling, zeker als dit je eerste keer is. Ontdek wat je te wachten staat, neem tips mee over het reguleren van de pijn. Verder is het slim om je te verdiepen in de watermethode, een geboortefotograaf te vragen van Stichting Still of Make a memory en andere zaken die nu belangrijk zijn. Ook kan je overwegen om nog een gipsafdruk te laten maken van je buik of deze op een andere manier te bewaren voor later.
Dagboek bijhouden van deze periode
Vanaf het moment dat we hoorden wat er was gebeurd, besloot ik op te schrijven wat we meemaakten. De rauwe, eerlijke gedachten die ik had, mijn gevoel en de onwerkelijkheid van de achtbaan waar we in terecht kwamen. Het hielp me enigszins om de gebeurtenissen te ordenen en het tot me door te laten dringen. Zo zwart op wit kon ik het immers niet meer ontkennen.
Dit advies geef ik daarom ook altijd aan andere ouders die een stilgeboorte meemaken. Schrijf het van je af, al is het maar een klein stukje per dag. Het kan je houvast geven en bovendien een document over een periode waar je later mogelijk steun aan hebt. Ook wanneer je al kinderen hebt, die later met vragen komen over de gebeurtenissen nu, kan je ze antwoord geven.
Neem tijd voor jezelf
In de voorbereiding op de bevalling kan je het gevoel al snel krijgen dat je wordt geleefd. Neem daarom ook bewust tijd voor jezelf. Of je nu langer onder de douche staat en daar je tranen de vrije loop laat, een kleine wandeling maakt en in een stil natuurgebied tot jezelf komt of misschien mediteert, maakt niet uit. Maar probeer iets te vinden om jezelf te kunnen opladen. Om kracht te verzamelen voor de bevalling.
Uiteraard is het maken van tijd voor je partner en jou eveneens belangrijk. Praat met elkaar, spreek je eerlijke gevoelens uit en houd elkaar vast. Jullie hoeven zeker niet op dezelfde manier te verwerken, maar je gaat komende dagen door dezelfde gebeurtenissen en hebben elkaar hierin gewoon heel hard nodig. Hoe machteloos je partner hierin misschien ook staat voor zijn gevoel, hij (of zij) kan wél een belangrijke steun zijn in dit proces.
Geef toe aan je gevoel
Hoewel ik denk dat het menselijk gezien onmogelijk is om je verdriet te sturen, geldt dat zeker in deze situatie. Laat het er maar zijn zoals het is. Soms rauw, verscheurend en soms misschien iets luchtiger. Het komt zoals het komt. Probeer daarbij ook alle maatschappelijke normen te laten varen; als jij geen behoefte hebt aan mensen om je heen, spreek dit dan uit. Andersom natuurlijk ook.
En vergeet ook niet dat niet iedereen 24/7 verdrietig kan zijn. Ook prettigere gevoelens, zoals trots, blijdschap als je kindje straks in je armen ligt, nieuwsgierigheid, ontroering en misschien zelfs lol om iets kleins mogen er zijn. Dat werd me destijds eigenlijk niet echt gezegd en daar voelde ik me best even schuldig om, tot ik realiseerde dat het ook oké is als je even niet huilt. Daarom vertel ik het jou nu: het maakt je geen slechte moeder als je af en toe lacht. Evenmin als je wel continu in tranen bent natuurlijk. Jouw verhaal, jouw emoties. Daar heeft niemand iets van te vinden, het komt zoals het komt.
Ervaring met stilgeboorte en natuurlijke bevalling
Tot slot wil ik graag onze eigen ervaring met je delen. Misschien put je er enige hoop uit, omdat het niet alleen maar zwaar en verdrietig voelde, en vertrouwen dat dit de juiste beslissing was. Ik wens je in elk geval heel veel sterkte als je nog moet bevallen en geef je bij deze een virtuele dikke knuffel.
Van wanhoop naar nieuwsgierigheid
De dagen voor de bevalling vond ik verschrikkelijk. Telkens wakker schrikken en opgelucht ademhalen dat het allemaal niet echt was, maar daarna de keiharde realisatie dat Nova wél was overleden. Vrienden vertellen wat er was gebeurd, onbedoeld ongemak, bezig zijn met een uitvaart in plaats van de kraamtijd… Ik voelde me verschrikkelijk. En als bedorven kers op deze stomme klotetaart moest ik ook nog eens natuurlijk gaan bevallen.
Ik voelde me wanhopig. De gang richting het ziekenhuis herinner ik me nog als de dag van gisteren. Onbeduidende details als de struiken naast het pad van de garage, de ijzige oktober kou in de vroege ochtend, een enkeling op de fiets die gelukzalige onwetend richting zijn werk ging. Terwijl ik bijna iets onmogelijks moest gaan doen: mijn ongeboren, overleden kindje op de wereld zetten. Hoe dan? Het liefst wilde ik wegrennen en de hele boel op een onbewoond eiland blijven ontkennen.
Toch veranderde er iets in het ziekenhuis. Ik begon domme grapjes te maken, mijn coping strategie als het lastig wordt. Mijn weerzin sloeg langzaam om en er kwam enige nieuwsgierigheid voor in de plaats. Uiteindelijk had ik ons meisje toch bijna negen maanden lang mogen dagen en wilde ik weten hoe ze eruit zag. Plots drong ook tot me door dat dit één van de weinige dingen was die ik haar nog kon geven na de zwangerschap.
Genieten van een stilgeboren kindje?
Tegen al mijn eigen verwachtingen in, besloot ik een halfuur voor haar geboorte dat het tijd was. Ik zou hiervan gaan genieten – tijd om te rouwen en te huilen tot ik niet meer kon, had ik de rest van mijn leven nog. Dit moment kon ik maar één keer beleven en ik wilde niet ik het de rest van mijn leven als een donkere wolk met me mee zou moeten dragen.
Vanaf het moment dat ik haar ter wereld bracht tot mijn armen brandden van de spierpijn en de ongemakkelijke houding, koesterde ik haar zoals ik al mijn kinderen koesterde. Ik kuste haar prachtige gezichtje, hield haar dicht tegen mijn borst en snoof de geur van haar haartjes op. Zo printte ik een mooie herinnering in gedachten van een verschrikkelijk verdrietige gebeurtenis. Tot op de dag ben ik hier dankbaar voor.
Wanneer ik nu terugdenk, voel ik haar lijfje nog steeds. Ik zie mijn meisje op mijn borst liggen, omhuld door moederlijke liefde. Ik voel me trots. En ondanks dat de ruggenprik helaas net te laat kwam, waardoor ik elke wee heb gevoeld, kon dat me niets meer schelen op dat moment. Sterker nog, ik ben bij nader inzien echt heel blij dat de gynaecoloog zo stellig reageerde en geen keizersnede voor me plande.
Vlot herstel na afloop
Soms heb je de keus niet, dan moet je om medische redenen een (spoed)keizersnede ondergaan. Maar onder deze omstandigheden ben ik heel blij dat ik het geboorteproces van A tot Z meemaakte. Dat ik hierbij ergens de kracht vond om een knop om te zetten. En bovenal dat ik heel snel herstelde van de bevalling.
Ik had er alles voor gegeven om vijf keer per nacht wakker te worden en haar te voeden, maar in zo’n emotionele periode is het fijn als je ook een goede nachtrust hebt. Doordat ik goed sliep en mijn lijf voldoende rust gaf, kon ik met de uitvaart alweer goed lopen en het mandje samen met haar vader tillen. Het zijn kleine dingen die erg waardevol voelden. Ook kan ik de bevalling opnieuw in gedachten afspelen. Dat is misschien niet voor iedereen prettig, dat begrijp ik, maar persoonlijk merk ik dat ik daar achteraf steun uit kon halen wanneer het echt moeilijk werd.
Wil je je ervaring delen of heb je misschien nog een vraag over een natuurlijke bevalling na de stilgeboorte? Stel die dan gerust hieronder in de reacties, ik zal je zo eerlijk mogelijk beantwoorden.
Volg je Oorverdovend Stil ook op Instagram? Hier vind je praktische tips, verhalen en nog veel meer.
Uitgelichte afbeelding ©Pressmaster – Shutterstock
Een gedachte over “Waarom natuurlijk bevallen na het overlijden van je baby?”"